Vanaf vandaag gaat de Amerikaanse overheid proberen de monopoliepositie van een techgigant aan te pakken in de rechtszaal. De zaak draait om de vraag of Google zijn macht op de zoekmachinemarkt op illegale wijze heeft ingezet om de concurrentie tegen te werken.
Voor de inhoudelijke behandeling van de zaak zijn tien weken uitgetrokken. De zaak wordt als een test gezien; kan de overheid grote techbedrijven op deze manier aanpakken?
De belangen zijn dan ook enorm. Voor de Amerikaanse overheid is het de eerste monopoliezaak in decennia die voor de rechter wordt gebracht. Voor Google vormen de zoekmachine en de daardoor gegenereerde inkomsten de grootste bron van inkomsten. Maar Google heeft nagenoeg ongelimiteerde middelen om de juridische strijd te voeren. Naar verluidt werken er honderden medewerkers aan de zaak en geeft het bedrijf miljoenen uit aan juridische kosten en lobbyisten.
Hoewel het nog maanden tot jaren kan duren voordat er duidelijkheid is, kunnen de gevolgen enorm zijn als de overheid wint.
De zaak
Google wordt ervan beschuldigd overeenkomsten te hebben gesloten om zo het exclusieve gebruik van zijn zoekmachine te garanderen. Afspraken die voorkomen dat er alternatieve zoekmachines worden voor-geïnstalleerd, of dat Googles zoek-app kan worden verwijderd. Zo betaalt Google miljarden euro’s aan Apple om de standaardzoekmachine te zijn in de Safari-browser.
Het Amerikaanse ministerie van Justitie en elf Amerikaanse staten betogen dat Google met deze constructies de consument ‘schade toebrengt’, doordat de kwaliteit van zoekresultaten daalt, en er minder keuze en innovatie is. Google zou daardoor ook meer geld kunnen vragen aan adverteerders.
Uiteraard is Google het hier niet mee eens; het voert aan dat er meer manieren dan ooit zijn om te zoeken, zoals TikTok, Reddit, Instagram, Spotify, Amazon en ChatGPT. Het ziet de zoekmarkt als een strijd tussen heel veel online platforms met zoekmogelijkheden.
Daarnaast wijst Google op een uitspraak van Apple-topman Tim Cook die de zoekmachine ‘het beste’ heeft genoemd. Ook stelt Google dat de afspraken niet exclusief zijn (Bing en Yahoo betalen Apple en Mozilla ook), dat het heel makkelijk is om van zoekmachine te veranderen en dat Microsoft net zo goed z’n eigen zoekmachine promoot in browser Edge.
Jarenlange strijd
De zaak is al drie jaar in voorbereiding en kan nog jaren duren. Allereerst is de kans groot dat een van de partijen in beroep gaat. Gezien het gewicht van de zaak is het bovendien niet ondenkbaar dat er wordt doorgeprocedeerd tot het Amerikaanse Hooggerechtshof.
Los daarvan is het nog de vraag wat Google moet doen áls de overheid wint. Pas als dat gebeurt, gaat de rechter zich over die vraag buigen.
